Blog Archives
የኢትዮጵያ ጅቡቲን አውራ ጎዳና መንገድ መዘጋት
በአፋር ክልል ገዋኔ ወረዳ ትናንት ጥቅምት 10 ቀን 2018 ዓ.ም ለ 8 ወራት ደመወዝ አልተከፈለንም ያሉና የመንግስት ሰራተኞች የመጠጥ ውኃ በአግባቡ እየቀረበ አይደለም የሚሉ የወረዳው ነዋሪዎች የኢትዮጵያ ጅቡቲን አውራ ጎዳና መንገድ ለሰዓታትበመዝጋት ተቃውሟቸውን ማሰማታቸው ተነገረ፡፡ ለተቃውሞወደ አደባባይ የወጡ የገዋኔ ነዋሪዎች እንደገለፁት በወረዳውየሚገኙ የመንግስት ሰራተኞች በተገቢው መንገድ ደመወዝ እየደረሰን አይደለም ይላሉ፡፡ ‹‹ደመወዝ ከነጭማሪው ወደ 8 ወራት አልተከፈለንም፡፡ በ2017 ዓ.ም ግማሽ አለ፡፡ ከ2018 ዓ.ም ያልተከፈለ የደመወዝ ጉዳዩን ማን ይስማ፡፡›› ተጨማሪ https://www.dw.com/am/
የኑሮ ሁኔታ በጣም ከባድ ነው የሚከፈለን ብር 760 ነው፡፡ … እኛ ሴቶች እንጨት ለቅመን ነው የምንማረው ወንዶችም እንጨት እየለቀሙ እየጋገሩ ይማራሉ ” – የመምህራን ማሰልጠኛ ተማሪዎች
” የኑሮ ሁኔታ በጣም ከባድ ነው የሚከፈለን ብር 760 ነው፡፡ … እኛ ሴቶች እንጨት ለቅመን ነው የምንማረው ወንዶችም እንጨት እየለቀሙ እየጋገሩ ይማራሉ ” – የመምህራን ማሰልጠኛ ተማሪዎች
ከ40 አመት በላይ መምህራንን በማሰልጠን የሚታወቀዉ የደሴ መምህራን ማሰልጠኛ ኮሌጅ በመምህርነት በዲግሪና ዲፕሎማ የሚሰለጥኑ ተማሪዎች በወር ለምግብ የሚሰጣቸዉ 760 ብር ለመኖር ስላላስቻላቸዉ ሰዉ ቤት ተቀጥረዉ በቤት ሰራተኝነት ከጫካ ጭራሮ እየለቀሙ የራሳቸውን ምግብ ለማብሰል መገደዳቸውን ገልጸዋል።
ከእነዚህ ተማሪዎች አንዱ በእንጨት ለቀማ ወቅት ሕይወቱ እንዳለፈም ሰልጣኞቹ ተናግረዋል።
በወር የሚከፈላቸው 760 ብር ነው ፤ አንድ እንጀራ ለመግዛት የዋጋውን ውድነት አልቻሉትም ከዚህ ኑሮ ውድነት በመነሳት ወንዶች ኩሽና ተፈቅዶላቸው እንጀራ እየጋገሩ እየኖሩ ናቸው።
ነገ ተማሪዎችን ለማስተማር የሚሰለጥኑ መምህራን የሚማሩትን ሳይሆን የሚበሉትን በማሰብ የማገዶ እንጨት በመልቀም፣ የቀን የጉልበት ሠራተኛ በመሆን፣ እንዲሁም ሊጥ አብኩተው ለምግባቸው የሚሆን እንጀራ በመጋገር ጊዜያቸውን ያሳልፋሉ ነው የተባለው።
ሰልጣኝ መምህራኑ ለዶቼ ቨለ ሬድዮ ምን አሉ ?
በ760 ብር የምግብ ወርሃዊ ክፍያ የመኖሪያ ቤት ተሰጥቷቸው በኮሌጅ የሚማሩ ተማሪዎች ከትምህርት በኋላ የሚመገቡትን ምግብ ለማብሰል በደሴ ወደሚገኙት የጦሳ፣ አዘዋና ሌሎች እንጨት ለመልቀም ወደሚያስችላቸው ጫካዎች ሲያመሩ ከሞት ጋርም ተጋፍጠዋል፡፡
ለመማር በጣም አስቸጋሪ ስለሆነ በጦሳ ተራራ እንደዚሁም በአዘዋ ተራራ ካለቀምን በስተቀር እንጨት አይገኝም ብለዋል።
በዚህም አንድ ሳሙኤል የተባለ የእንግሊዝኛ ክፍል የዲግሪ ተማሪ በጦሳ ተራራ እንጨት ሊለቅም ሄዶ ህዳር 28 ቀን ህይወቱ አልፏል፡፡
ችግሩ በተለይ ሴቶች ላይ የጎላ ነው የምትለው ሠልጣኝ ተማሪ
ወጣቶቹ ያለ ፍርድቤት ትዕዛዝ ታስረዋል፤ ቤተሰብ እንዳይጠይቃቸውም ተደርጓል
” ወጣቶቹ ያለ ፍርድቤት ትዕዛዝ ታስረዋል፤ ቤተሰብ እንዳይጠይቃቸውም ተደርጓል ” – ቤተሰቦችና ነዋሪዎች
በደቡብ ኢትዮጵያ ክልል ጌዴኦ ዞን ኮቾሬ ወረዳ ፍሰሃ ገነት ተብሎ የሚጠራዉ አከባቢ ነዋሪዎች እና ” ልጆቻችን ያለ አግባብ ታስረዋል ” የሚሉት ወላጆች ለቲክቫህ ኢትዮጵያ ቅሬታቸውን አሰምተዋል።
በአከባቢዉ ማህበረሰብ በተደጋጋሚ ሲጠየቅ የቆየዉን የፍሰሃ ገነት የወረዳ መዋቅርነት ጥያቄ ” በማህበራዊ ሚዲያዎች አሰራጭታችኋል ” በሚል ወጣቶችን እያሰሱ እያሰሩ ነው ሲሉ ነው ቃላቸውን የሰጡት።
” ስድስት ወጣቶች ያለ ፍ/ቤት ትዕዛዝ ታስረዋል ” የሚሉት ነዋሪዎቹ የፍሰሃ ገነት ወረዳ በቀደመዉ ጊዜ የወረዳ መዋቅር የነበረዉ መሆኑንና የመዋቅር ጥያቄዉ የሕብረተሰቡ በመሆኑ እነዚህም ወጣቶች ይህንኑ ሃሳባቸዉን በማህበራዊ ሚዲያ በማሰራጨታቸው ብቻ ከስራና የትምህርት ገበታቸው እየታሰሱ መታሰራቸውንና ቤተሰብ እንዳይጠይቃቸዉ መደረጉን ገልጸዋል።
” ፖሊስ ልጆቻችንን እንዳናገኝ ከማድረጉም በላይ ‘ በተባባሪነት አስራችኋለዉ ‘ እያለ እያስፈራራን ነዉ ” ሲሉ ለቲክቫህ ኢትዮጵያ የተናገሩት የአከባቢው ወጣቶች ” እኛም እየተፈለግን በመሆኑ አከባቢያችንን ለቀን ሸሽተናል ” ሲሉ ተናግረዋል።
ቲክቫህ ኢትዮጵያ ከጌዴኦ ዞንና የኮቾሬ ወረዳ ፖሊስ በጉዳዩ ላይ ተጨማሪ መረጃ ለማግኘት ያደረገው የዞኑ ፖሊስ አዛዥ ፈቃደኛ ባለመሆናቸዉ የኮቾሬ ወረዳ አዛዥ ደግሞ ስልካቸዉ ባለመስራቱ ለጊዜው አልተሳካም።
የ19 ዓመቷ ፋኒት በዓለም ዋሴ የግፍ ግድያ የጦር ወንጀል ነው
የ19 ዓመቷ ፋኒት በዓለም ዋሴ የግፍ ግድያ የጦር ወንጀል ነው፤
መንግስት መሆን ያቃተው ብልጽግና የአማጽነት ወግም እርቆታል፤ Yared Hailemariam
++++
በአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ (International Humanitarian Law) ወይም the laws of armed conflict እና የGeneva Convention በመባል በሚታወቁት አለም አቀፍ ሕጎች የጦርነትን ሁኔታና በጦርነት ወቅት ቆስለው ወይም ሳይቆስሉ የሚማረኩ የተቀናቃኝ ጦር አባላትን አያያዝ የሚደነግጉ አንቀጾች አሉ፡፡ በእነዚህ ድንጋጌዎች መሠረት Hors de combat (out of the fight) የሚባሉት ከተፋላሚዎቹ ሃይሎች መካከል በጦርነቱ ጉዳት ደርሶባቸው የቆሰሉና የተማረኩ፣ በሕመም ላይ የሚገኙ ወይም እጅ ሰጥተው በተቀናቃኝ ጦር የተማረኩ ሰዎች እና Prisoners of war (POWs) የጦር እስረኞች ምን አይነት የሕግ ጥበቃ ሊደረግላቸው እንደሚገባና ጥበቃ ማድረግ በሚገባቸው አካላት ላይ ስለተጣለው ሃላፊነት እነዚህ ህጎች በዝርዝር ይደነግጋሉ፡፡ በጉዳት ምክንያት ወይም በምርኮ የተያዘ ሰው ተገቢው ህክምና እና ጥበቃ ተደርጎላቸው ሰብአዊነት በተሞላው አያያዝ እንዲቆዩ መደረግ እንዳለበት ይደነግጋሉ፡፡ ይህን መጣስ እንደ ጦር ወንጀል እንደሚቆጠርም እነዚህ ሕጎች ይገልጻሉ፡፡
ከእነዚህ መሠረታዊና ቁልፍ ከሆኑ የጦርነት መርሆዎች በእንግሊዘኛው ፤
1ኛ/ IHL prohibits the use of unnecessary force and weapons that cause unnecessary suffering. This includes prohibiting torture, cruel treatment, and the use of excessive force. (የአለም አቀፉ የሰብአዊነት ሕግ አላስፈላጊ እና ያልተመጣጠነ ሃይል እና መሳሪያ በመጠቀም በተማረኩ፣ ቆስለው በተያዙና የጦር እስረኛ በሆኑ ሰዎች ላይ መጠቀም፣ የማሰቃየት ወይም ጭካኔ የተሞላው አያያዝ መፈጸም የተከለከለ መሆኑን ይደነግጋል)
2ኛ/
በአለም አቀፍ የሰብአዊነት ህግ (International Humanitarian Law) ወይም the laws of armed conflict እና የGeneva Convention በመባል በሚታወቁት አለም አቀፍ ሕጎች የጦርነትን ሁኔታና በጦርነት ወቅት ቆስለው ወይም ሳይቆስሉ የሚማረኩ የተቀናቃኝ ጦር አባላትን አያያዝ የሚደነግጉ አንቀጾች አሉ፡፡ በእነዚህ ድንጋጌዎች መሠረት Hors de combat (out of the fight) የሚባሉት ከተፋላሚዎቹ ሃይሎች መካከል በጦርነቱ ጉዳት ደርሶባቸው የቆሰሉና የተማረኩ፣ በሕመም ላይ የሚገኙ ወይም እጅ ሰጥተው በተቀናቃኝ ጦር የተማረኩ ሰዎች እና Prisoners of war (POWs) የጦር እስረኞች ምን አይነት የሕግ ጥበቃ ሊደረግላቸው እንደሚገባና ጥበቃ ማድረግ በሚገባቸው አካላት ላይ ስለተጣለው ሃላፊነት እነዚህ ህጎች በዝርዝር ይደነግጋሉ፡፡ በጉዳት ምክንያት ወይም በምርኮ የተያዘ ሰው ተገቢው ህክምና እና ጥበቃ ተደርጎላቸው ሰብአዊነት በተሞላው አያያዝ እንዲቆዩ መደረግ እንዳለበት ይደነግጋሉ፡፡ ይህን መጣስ እንደ ጦር ወንጀል እንደሚቆጠርም እነዚህ ሕጎች ይገልጻሉ፡፡
ከእነዚህ መሠረታዊና ቁልፍ ከሆኑ የጦርነት መርሆዎች በእንግሊዘኛው ፤
1ኛ/ IHL prohibits the use of unnecessary force and weapons that cause unnecessary suffering. This includes prohibiting torture, cruel treatment, and the use of excessive force. (የአለም አቀፉ የሰብአዊነት ሕግ አላስፈላጊ እና ያልተመጣጠነ ሃይል እና መሳሪያ በመጠቀም በተማረኩ፣ ቆስለው በተያዙና የጦር እስረኛ በሆኑ ሰዎች ላይ መጠቀም፣ የማሰቃየት ወይም ጭካኔ የተሞላው አያያዝ መፈጸም የተከለከለ መሆኑን ይደነግጋል)
2ኛ/ 
ኤምሬቶች በሱዳን ጦርነት የሚያሳትፏቸውን የኮሎምቢያ ተዋጊዎች በቦሳሶ አስገብተው በኢትዮጵያ እንደሚያሻግሩ ታወቀ
በሱዳን ጦርነት ለሚዋጉ የኮሎምቢያ ተዋጊዎች የቦሳሶ ወደብ መሸጋገሪያ መሆኑ ተነገረ።
የተባበሩት አረብ ኤምሬቶች የምታስተዳድረው በቦሳሶ የሚገኝ ወታደራዊ ማዘዣ ለተዋጊዎቹ መሸጋገሪያ መሆኑ ተገልጿል።
የቀድሞ የኮሎምቢያ ጦር አባላት ለግለሰባዊ ደህንነት ከተመለመሉ በኋላ ለሱዳን የፈጥኖ ደራሽ ኃይል እንዲዋጉ ይደረጋሉ ተብሏል።
አንድ የኮሎምቢያ ተዋጊ 2600 ዶላር በወር የሚያስገኝለትን ኮንትራት መፈረሙን ገልፆ በኢትዮጵያ በኩል አድርጎ ወደ ፑንትላንድ ቦሳሶ ወደብ መወሰዱን በኋላም በዳርፉር መስፈሩን ገልጿል።
የቦሳሶ ወደብ መጀመሪያ በተባበሩት አረብ ኤምሬቶች ሲሰራ የፑንትላንድ የባህር ኃይልን ለማሰልጠን ነበር ሲባል አሁን ሙሉ ለሙሉ የተባበሩት አረብ ኤምሬቶች የምትቆጣጠረው ማዘዣ ነው ተብሏል።
ምንም እንኳን የተባበሩት አረብ ኤምሬቶች በሱዳን ጦርነት ያላትን ተሳተፎ ብትክድም ከሰሞኑ የቦሳሶ ወደብ እንዴት የኮሎምቢያ ተዋጊዎች መሸጋገሪያ እንደሆነና የተባበሩት አረብ ኤምሬቶች እየተጠቀመች እንደሆነ የሚያሳይ የምርመራ ዘገባ ወጥቷል።
ዘ ጋርዲያንና La Silla Vacia የተሰኘ የኮሎምቢያ ጋዜጣ በጉዳዩ ላይ የሰሩትን የምርመራ ሪፖርት ከዚህ ማንበብ ( https://www.theguardian.com/world/2025/oct/08/colombian-mercenaries-sudan-war ) ይችላሉ።